آنلاينبودن تنها 50 دستگاه شتابنگارکشور/لزوم رفتارنگاري شريانهاي حياتي و گسلها با تجهيزبهروز
تاریخ انتشار: ۱۰ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۳۴۸۱۲۶
خبرگزاري آريا - رييس شبکه شتابنگاري با بيان اينکه از هزار دستگاه شتابنگار موجود در اين شبکه تنها 50 دستگاه آنلاين است، گفت: دستگاههاي شتابنگار در نزديکي کانون زمينلرزه از کار نميافتند ولي اگر زلزله بزرگي مانند زلزله سرپل ذهاب رخ دهد، ايستگاههاي لرزهنگاري نزديک به کانون زلزله به دليل حرکت شديد زمين از کار ميافتند؛ از اين رو لازم است کشور به دستگاههاي جديد شتابنگاري مجهز شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش خبرنگار ايسنا، زمينلرزه پديدهاي طبيعي است که به لرزش واقعي زمين بر اثر آزاد شدن انرژيهاي دروني ذخيره شده در پوسته جامد زمين اطلاق ميشود. زمينلرزه يک پديده جهاني است، به گونهاي که بر اساس برآوردهاي انجام شده به طور متوسط در جهان هر سال 20 زلزله با بزرگاي بيش از 7 ، 200 زلزله با بزرگاي بين 6 تا 6.9 و 2 هزار زلزله با بزرگاي 5 تا 5.9 به ثبت ميرسد.
بر اين اساس از اوايل سده بيستم از سوي محققان اقدام به شناخت علمي اين پديده و کاهش آثار جاني آن شد که اين تلاشها منجر به پيدايش علم "مهندسي زلزله" با هدف کاهش خطرات ناشي از زمينلرزه شد. دستگاههاي شتابنگار در اين راستا طراحي و کاربردي شد. اين دستگاهها در نزديکي گسلهاي فعال و سازههاي مهم نصب ميشود تا شتابهاي حاصل از زمينلرزهها را ثبت کند.
از آنجايي که ايران بر روي کمربند لرزه خيز آلپ-هيماليا قرار دارد، همواره تحت تاثير اين پديده طبيعي است؛ از اين رو از دهه 1350 اقدام به راهاندازي شبکه شتابنگاري در کشور شد که به گفته مهندس فرزانگان، رييس شبکه شتابنگاري تاکنون هزار دستگاه در اين شبکه نصب شده است که از اين تعداد 50 دستگاه آنلاين و مابقي به صورت آفلاين اطلاعات مورد نياز را استخراج ميکنند.
اين محقق با بيان اينکه عمر اين شبکه 25 ساله است، بر ضرورت بهروز رساني اين شبکه تاکيد دارد ضمن آنکه يادآور ميشود علاوه بر بررسي وضعيت گسلهاي کشور لازم است سازههاي مهم و شريانهاي حياتي کشور مانند نيروگاهها و پالايشگاهها به دستگاههاي شتابنگار مجهز شوند.
به گفته وي، نياز کشور به 3 هزار دستگاه آنلاين شتابنگاري است.
بهرههايي که از دستگاه شتابنگار ميتوانيم ببريم
اسماعيل فرزانگان در گفتوگو با خبرنگار ايسنا، مهمترين ابزار براي ثبت و مطالعه زمينلرزهها را شبکههاي لرزهنگاري و شتابنگاري دانست و افزود: بدون داشتن يک شبکه لرزهنگاري و شتابنگاري متراکم، امکان مطالعه زمينلرزهها فراهم نخواهد شد؛ از اين رو هر گونه اقدامي در جهت مطالعه زمينلرزهها و طرحهاي پيشگيرانه در برابر زلزله متکي به شبکههاي لرزهنگاري و شتابنگاري است.
وي با تاکيد بر اينکه در ايران گسلهاي لرزهزا و مهمي وجود دارد، اظهار کرد: اصليترين گام براي بررسي اين گسلها به غير از مطالعات زمينشناسي، مطالعات لرزهنگاري و شتابنگاري است که بايد با تعداد زيادي دستگاه رفتار لرزهاي اين گسلها بررسي شود.
به گفته وي، با استفاده از دستگاههاي لرزهنگاري و شتابنگاري، خرد لرزهها (زمينلرزههاي کوچک) که در طول گسلها در مدت زمان طولاني رخ ميدهد، مورد بررسي قرار ميگيرد تا در صورتي که تغييري در روند لرزهخيزي هر گسل مشاهده شد، نتيجه بگيريم که گسل فعال شده است يا خير.
فرزانگان، با بيان اينکه اظهار نظر درباره فعال بودن گسلي تنها با دادههاي چندين زمينلرزه روش علمي نيست و نميتواند مورد استناد قرار گيرد، ادامه داد: در حال حاضر شبکه شتابنگاري کشور عمري بالغ بر 25 سال دارد، يعني 25 سال از عمر اين دستگاهها ميگذرد، ضمن آنکه اين دستگاهها برخط نيستند و دادههاي آنها به صورت آفلاين کنترل ميشود.
رييس شبکه شتابنگاري کشور خاطر نشان کرد: اين در حالي است که اگر بتوانيم در شهرهاي بزرگ و کوچک و همچنين در روستاها ايستگاههاي شتابنگاري برخط داشته باشيم، در هنگام رويداد زمينلرزه قادر خواهيم بود با سرعت بيشتري اطلاعات را از شتاب زمينلرزه از هر ايستگاه به دست آوريم.
وي با اشاره به اهميت برخط بودن دستگاههاي شتابنگاري، يادآور شد: پارامتر اصلي در تخريب ساختمانها در هنگام رويداد زمينلرزه، شتاب ناشي از رويداد آن است که توسط دستگاههاي شتابنگار ثبت ميشود.
فرزانگان اضافه کرد: به عنوان مثال اگر زمينلرزهاي رخ دهد که ايستگاههاي شتابنگاري بزرگاي آن را 7 اعلام کند، احساس عموم مردم اين است که اين زمينلرزه مخرب است، ولي اگر عمق اين رويداد در 100 کيلومتري ژرفاي زمين رخ دهد، ممکن است هيچ تخريبي بر سطح زمين نداشته باشد؛ حال اگر شتاب همين زلزله بر اساس دادههاي دستگاه شتابنگار در نزديکترين فاصله به کانون زمينلرزه، عدد بالايي باشد، حتما احتمال خرابي ناشي از اين زلزله ميرود.
رييس شبکه شتابنگاري کشور ادامه داد: در صورتي که از مجموعهاي از دستگاههاي شتابنگاري در يک شهر و يا در يک ناحيه همزمان با رويداد زمينلرزه بزرگ باشد و بتوانيم دادهها را به مرکز مديريت بحران منتقل کنيم، قادر هستيم بفهميم که کدام بخش از ناحيه و يا شهر بر اثر اين زلزله بيشترين شتاب را تحمل کرده و احتمالا بيشترين خسارت به آن وارد شده است.
به گفته وي، بر اساس اين اطلاعات نيروهاي امدادي که تعداد آنها هم محدود است، به مناطقي اعزام خواهند شد که بيشترين ميزان خسارت به آن وارد شده است.
فرزانگان افزود: بر اين اساس پيشنهاد ميکنيم شهرهاي بزرگي مانند تهران، مشهد، کرمان، کرج و قزوين و همه شهرهايي که بين 800 هزار تا يک ميليون نفر جمعيت دارند و در منطقه با خطر نسبي زياد و بسيار زياد قرار دارند، بايد داراي شبکهاي از دستگاههاي شتابنگار باشند.
رييس شبکه شتابنگار خاطرنشان کرد: دستگاههاي شتابنگار در نقاط مختلف کشور نصب خواهند شد و دادههاي آنها به صورت آنلاين به مراکز مديريت بحران ارسال خواهد شد.
لزوم مطالعات رفتارنگاري شريانهاي حياتي کشور
فرزانگان با تاکيد بر لزوم توجه به مطالعات رفتارنگاري لرزهاي شريانهاي حياتي کشور در زمان زلزله، گفت: پلهاي بزرگ، خطوط انتقال نفت و گاز، نيروگاهها و پالايشگاهها هر کدام از آنها در هنگام رويداد زلزله در صورتي که تخريب شوند، ميتوانند خسارات زيادي را به بار بياورند؛ از اين رو حتما بايد مجهز به دستگاههاي شتابنگار شوند تا با استفاده از اين دستگاهها رفتار لرزهاي آنها مورد بررسي قرار گيرد و دادههاي آنها به ثبت برسد.
وي با تاکيد بر اينکه اين شريانهاي حياتي بايد آمادگي لازم را داشته باشند تا در زمان رويدادها و زمينلرزههاي بزرگ از مدار خارج شوند، يادآور شد: علاوه بر آن ساختمانهاي بلند نيز بايد به اين سيستمها مجهز شوند. در برخي از کشورهايي که از لحاظ مهندسي زلزله پيشرفته هستند مانند ژاپن، تايوان و آمريکا ساختمانهايي که داراي طبقات زيادي هستند، اجبارا مجهز به دستگاههاي شتابنگار شدند.
فرزانگان، دليل اين امر را بررسي رفتار اين سازهها در زمان رخدادهاي لرزهاي ذکر کرد و گفت: اين دادهها ميتواند در طرحهاي مقاومسازي و ساخت و سازهاي مشابه موثر باشد.
رييس شبکه شتابنگاري با بيان اينکه در حال حاضر شريانهاي حياتي کشور به صورت سيستماتيک به دستگاههاي شتابنگاري مجهز نيستند، افزود: اينکه بگوييم برنامهاي وجود دارد که اين شريانهاي حياتي مجهز به شبکه شتابنگاري مجهز شوند، نداريم؛ ولي به صورت پراکنده در برخي از اين سازههاي مهم دستگاه شتابنگار وجود دارد.
وي در عين حال با تاکيد بر اينکه در اين زمينه برنامههايي براي تجهيز پلها به اين دستگاهها در دستور کار قرار دارد، ولي تاکنون به مرحله اجرا درنيامده است، اظهار کرد: هر ايستگاه شتابنگار فارغ از اينکه در چه منطقهاي و با چه هدفي نصب شده است، به تنهايي ميتواند يک ايستگاه ثبت کننده باشد که شتاب زمينلرزه را ثبت ميکند و ميتواند بانک اطلاعات زمينلرزههاي کشور را غنيتر کند.
فرزانگان ادامه داد: اين امر مستلزم آن است که عزم ملي در اين زمينه باشد. بودجهاي که براي ايجاد و توسعه شبکههاي شتابنگاري و لرزهنگاري صرف ميشود، بودجهاي نيست که به هدر برود؛ بلکه اين دستگاهها براي اين نسل و نسلهاي آتي کار برد دارد. همانطور که شبکه شتابنگاري موجود نيز از ابتداي دهه 50 شمسي تاسيس شده است و ما هنوز در برخي از پروژهها از اطلاعات مربوط به سالهاي گذشته استفاده ميکنيم.
اين محقق حوزه زمينلرزه با تاکيد بر اينکه دادههاي مربوط به زمينلرزهها، تاريخ مصرف ندارند، تاکيد کرد: يک شبکه شتابنگاري و لرزهنگاري مدرن و برخط براي نسلهاي آتي به عنوان سرمايه علمي تلقي ميشود؛ جدا از فوايدي که در زمان رخدادهاي لرزهاي دارند.
به گفته وي، با داشتن شبکههاي شتابنگاري و لرزهنگاري اطلاعات دقيقي از زمينلرزهها به دست آمده است.
اهميت دستگاههاي شتابنگار آنلاين
رييس شبکه شتابنگاري در خصوص تعداد دستگاههاي آنلاين شتابنگاري در کشور، توضيح داد: همه ايستگاههاي لرزهنگاري بايد آنلاين باشد، ولي در مورد ايستگاههاي شتابنگاري فعلي بايد گفته شود که تعداد ايستگاههاي شتابنگاري آنلاين کشور بسيار کمتر از ايستگاههاي آفلاين است.
وي با بيان اينکه در گذشته ضرورت آنلاين بودن ايستگاههاي شتابنگاري احساس نميشد و ارتباطات اينترنتي گسترده نشده بود، افزود: در حال حاضر بستر اينترنت در سراسر کشور فراهم است و بر همين بستر ميتوانيم حتي در دورترين روستاهاي کشور ايستگاههاي آنلاين راهاندازي کنيم.
فرزانگان تاکيد کرد: اگر بتوانيم دستگاههاي جديد را جايگزين دستگاههاي فعلي کنيم، ميتوانيم به اطلاعات دقيق دسترسي داشته باشيم؛ ضمن آنکه ميتوانيم به شبکه لرزهنگاري کمک کنيم؛ چراکه اطلاعات ايستگاه شتابنگاري تکميل کننده دادههاي شبکه لرزهنگاري در زمينه تدقيق رومرکز و بزرگاي زمينلرزهها است.
به گفته اين محقق، در صورت آنلاين بودن دستگاههاي شتابنگاري خط ارتباطي ميان ايستگاههاي شتابنگاري و لرزهنگاري برقرار خواهد شد و همزمان با دريافت اطلاعات زمينلرزه ميتوانند رومرکز زمينلرزه و حتي بزرگاي آن را به صورت دقيقتري برآورد کنند.
وي با اشاره به اهميت دستگاههاي شتابنگاري، توضيح داد: دستگاههاي شتابنگار زلزله در نزديکي کانون زمينلرزه از کار نميافتند؛ ولي اگر زلزله بزرگي مانند زلزله سرپل ذهاب رخ دهد، ايستگاههاي لرزهنگاري نزديک به کانون زلزله به دليل حرکت شديد زمين از کار ميافتند و دادههاي کافي در اختيار نداريم.
فرزانگان تاکيد کرد: اين در حالي است که ايستگاههاي شتابنگاري اين مزيت را دارند که حتي در کانون زمينلرزه هم که باشند، اطلاعات دقيقي از زمينلرزه را ثبت ميکنند.
وي با بيان اينکه کشورهايي مانند ژاپن، تايوان، آمريکا و مکزيک در زمينه شتابنگاري بسيار پيشرفت کردند، افزود: ترکيه همزمان با ما فعاليت در حوزه شتابنگاري خود را آغاز کرد، ولي اکثر دستگاههاي آنها جديد و آنلاين است و درخواست من از مسوولان اين حوزه آن است که ياري کنند تا دستگاههاي شتابنگاري کشور بازسازي شوند، توسعه يابند و در عين حال اطلاعات آن به صورت برخط در اختيار مراکز مهم قرار گيرند.
به گفته رييس شبکه شتابنگار کشور از کل دستگاههاي شتابنگار (هزار دستگاه) موجود در شبکه شتابنگاري کشور تنها 50 ايستگاه آنلاين هستند.
ضرورت توسعه GPS در رصد زمينلرزههاي کشور
رييس شبکه شتابنگاري کشور، متولي شبکه GPS کشور را سازمان نقشهبرداري دانست و گفت: براي اندازهگيري جا بهجايي خيلي اندک زمين بايد شبکه دايمي GPS در سراسر کشور فعال شود.
فرزانگان ادامه داد: با استفاده از اين دادهها ميتوان جا بهجايي گسلها و ميزان جا بهجايي پوسته در سطح کشور را اندازهگيري کرد.
به گفته وي در حال حاضر ايستگاههاي GPS در کشور راهاندازي شده، ولي همانطور که تعدادي شبکههاي لرزهنگاري و شتابنگاري در کشور داريم که تعداد آنها کافي نيست، تعداد ايستگاههاي GPS نيز به اندازه کافي نيست.
پراکندگي ايستگاههاي شتابنگاري در کشور
فرزانگان با تاکيد بر اينکه توزيع شبکههاي شتابنگاري بر اساس شرايط لرزهخيزي نواحي مختلف کشور بوده است، گفت: بر اساس مطالعاتي که در زمينه زمينلرزههاي تاريخي و سده بيستم، گسلهاي فعال و لرزهزا و همچنين شرايط جمعيتي و اقتصادي صورت گرفته، اقدام به نصب دستگاههاي شتابنگار شده است.
وي ادامه داد: به شهري مانند تهران به دليل لرزهخيزي بالا و تمرکز جمعيت توجه بيشتري شده است، ولي به طور کلي دستگاههاي شتابنگاري در سراسر کشور به گونهاي نصب شده است که بتوانيم همه رويدادهاي لرزهاي که قابل حس توسط دستگاههاي شتابنگاري است را به ثبت برسانيم.
رييس شبکه شتابنگاري با تاکيد بر ضرورت تجهيز ساختمانهاي بلند، آرايههاي درون چاهي براي مطالعه رفتار خاک، پلها و تمام شريانها به دستگاههاي شتابنگاري، گفت: در حال حاضر هزار دستگاه شتابنگار در کشور نصب شده است و حداقل نياز کشور نصب 3 هزار دستگاه آنلاين شتابنگار است.
تعريف محققان کشور از دستگاههاي جديد شتاب نگاري
اين محقق با تاکيد بر اينکه دستگاههاي شتابنگار همگي از دو قسمت اصلي تشکيل شدهاند که شامل "سنسور"ها و "رقومي ساز" يا "ديجيتايزر" است، گفت: هر دستگاه شتابنگار داراي سه سنسور عمود بر هم هستند که جنبش زمين را در سه جهت (دو جهت افقي و يک جهت قائم) ثبت ميکنند.
وي ادامه داد: بخش ديگري از دستگاههاي شتابنگار "ديجيتايزر" يا "رقوميساز" است که دادههاي حاصل از عملکرد سنسورها را تبديل به عدد کرده و در حافظه دستگاه ذخيره ميکند. اين اطلاعات ذخيره شده ميتواند به صورت برخط و يا غير بر خط تخليه و به سرور مرکزي شبکه منتقل شوند.
فرزانگان با بيان اينکه اين دستگاهها بر روي زمين نصب ميشوند، افزود: در حال حاضر يک دستگاه شتابنگار در فرمانداري "ملارد" نصب شده تا دادهها به صورت آنلاين دريافت شود، ضمن آنکه از 6 ايستگاه شتابنگاري که در مشهد نصب شده است، يکي از ايستگاهها که در اداره مسکن و شهرسازي اين شهر قرار دارد، به اينترنت متصل شد تا اطلاعات را به صورت برخط دريافت کنيم.
به گفته وي، اين دستگاههاي نصب شده دستگاههاي موجودي هستند که نسبت به ساير دستگاهها قدري جديدترند، ولي 10 سال از عمر آنها ميگذرد.
وي به وضعيت تجهيز کلانشهر تهران به دستگاههاي شتابنگاري اشاره کرد و گفت: در شهر تهران 20 دستگاه آنلاين و در استان تهران 80 دستگاه نصب شده است که از اين تعداد در استان 10 دستگاه برخط و مابقي آفلاين هستند.
فرزانگان در پاسخ به اين سوال که شهر تهران به چند دستگاه شتابنگار نياز دارد، گفت: به عنوان مثال در شهر استانبول که حتي از تهران کوچکتر است، حدود 200 دستگاه شتابنگار نصب شده است و در مقايسه 20 دستگاه نصب شده در تهران متوجه نيازهاي اين شهر ميشويم.
وي با بيان اينکه در شهر دماوند و روستاي مشاء دستگاههاي برخط شتابنگاري نصب شده است، گفت: اين روستا نزديک گسل مشا است که براي ما اهميت زيادي دارد.
به گفته وي، در فيروزکوه دستگاه برخط، همچنين در روستاي "وانا" در جاده هراز و در "گزنک" نيز دستگاههاي شتابنگاري نصب شده است.
اين مقام مسوول، دستگاههاي جديد و آنلاين شتابنگار را سرمايههاي کشور در زمينه مديريت بحران توصيف کرد و ادامه داد: با استفاده از اين دستگاهها ميتوان اطلاعات مربوط به زمينلرزهها را دريافت، تجزيه و تحليل و ارزيابي کرد تا بتوان محل دقيق بيشترين خسارات وارد شده را تعيين کرد، نه اينکه تا چند ساعت درگير اين موضوع باشيم که کدام شهر متحمل بيشترين خسارات شده است و در نهايت زمان طلايي (Golden Time) امدادرساني را از دست بدهيم.
تشخيص زمينلرزههاي ناشي از انفجار يا زلزله
رييس شبکه شتابنگاري کشور با تاکيد بر اينکه دستگاههاي شتابنگار قادر به ثبت جنبش نيرومند زمين ناشي از رويدادهاي مختلف هستند، ادامه داد: اين رکوردها ميتواند ناشي از انفجار، زلزله و حتي ناشي از ضربه باشد، ولي متخصصان اين حوزه ميتوانند با تجزيه و تحليل رکوردهاي ثبت شده، زلزلههاي ناشي از زمينلرزه طبيعي و يا انفجار را تشخيص دهند.
وي با تاکيد بر اينکه رکوردهاي ناشي از انفجار با رکوردهاي ناشي از زلزله متفاوت است، خاطر نشان کرد: يکي از روشهاي تشخيص انفجارات اتمي مطالعه دادههاي دستگاههاي لرزهنگار است و به راحتي ميتوان منشا زمينلرزهها را تشخيص داد.
انتهاي پيام
منبع: خبرگزاری آریا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۳۴۸۱۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
وضعیت عجیب این خودرو در لحظه وقوع زلزله ۶.۹ ریشتری ژاپن | ویدئو
دریافت 10 MB
به گزارش همشهری آنلاین، سازمان هواشناسی ژاپن اعلام کرد زمین لرزه ای با قدرت اولیه ۶.۹ ریشتر امروز (شنبه) جزایر اوگاساوارا در این کشور را لرزاند. به گزارش شینهوا، این زمین لرزه در مرکز توکیو نیز احساس شده و هیچ هشدار سونامی در پی آن صادر نشده است.
همچنین تاکنون گزارشی در مورد خسارات و تلفات ناشی از این حادثه منتشر نشده است.
کد خبر 847469 منبع: ایسنا برچسبها زلزله خبر مهم ژاپن حوادث جهان